Ontwaken

 Elke ochtend word ik wakker. Zoals de meeste mensen, veronderstel ik. De ene ochtend is dat aangenamer en makkelijker dan de andere. Ook zoals bij de meeste mensen, veronderstel ik.

Ik heb nogal vaak te maken met het ontwaken uit een heftige droom. Vorige week werd ik wakker omdat manlief aan het lachen was…met de geluiden die ik aan het maken was. Ik weet eigenlijk niet exact wat mij het eerst deed ontwaken: zijn gegrinnik of mijn eigen rare paniekgeluiden. 

Ja, paniek, want ik zag de dood in de ogen in mijn droom. Enkele ogenblikken voor dit specifieke ontwaken, liep ik thuis voorzichtig de trap af omdat het alarmsysteem aan het piepen was. Daar was ik dus door ontwaakt. In mijn droom dus. In werkelijkheid sliep ik nog. Volg je nog ;-)? Het alarm was nog niet luidkeels aan het loeien, maar was er aanstalten toe aan het maken. Piep, piep, piep. 

Net zoals het alarmsysteem op het werk doet, wanneer je als eerste het grote en lege gebouw betreedt. Vlug, vlug de code ingeven, anders gaat het af! En ja, soms gaat het ook daadwerkelijk af. Vooral omdat je je zo haast en daardoor enkel de oude en dus verkeerde alarmcode te binnen schiet. Fout! Luid, zo luid! (Eigenlijk hebben wij thuis helemaal geen alarm, maar in mijn droom dus wel. Potentiële inbrekers die mijn blog lezen: vergeet het maar, de sociale controle is groot in de buurt, er woont een gevaarlijke hond naast ons en ik heb een heel sterk mannelijk exemplaar in mijn bed.) 

Ik liep in mijn droom dus naar beneden met een lichte frons op het voorhoofd (stom alarm, wat is er nu toch mee aan de hand, tijd voor onderhoud) en het verlangen zo snel mogelijk weer mijn warme bed in te duiken. Maar plots krijg ik een rake klap op mijn achterhoofd. BAM! Ik val op de kille grond, verlies de controle over mijn ledematen, het wordt letterlijk zwart voor mijn ogen maar ik hoor duidelijk een diepe mannenstem vlakbij. Zijn woorden begrijp ik niet. Paniek. Dit is het dan, zo eindigt het dan. Mijn leven. Gedaan, finito. Bye bye. Ik was nog niet klaar maar niets aan te doen.

Ik word kreunend wakker. Een giechelende manlief naast mij. Hij weet immers niet wat ik heb gedroomd maar heeft enkel mijn grappige stuiptrekkingen en gilletjes of kreuntjes aanhoort. Haha. Grappig.

Op zulke momenten is ontwaken het mooiste wat er kan gebeuren. Het was slechts een droom! Ik leef! Mijn ledematen werken mee, ik kan uit mijn ogen zien, het leven lacht me toe. Toch kan zulk een nare droom mij een ganse dag blijven achtervolgen en het gevoel geven dat ik een nachtje ‘door heb gedaan’ in de discotheek. Of zoiets. Alsof ik een dubbel leven leid en ik die nacht helemaal niet geslapen heb. Maar dan helaas zonder de napret die je kan hebben bij een kater of overmoeidheid na een geweldig avondje of nachtje stappen. Het is behoorlijk kut, eigenlijk.

Ontwaken. Wakker worden in de werkelijkheid. Zich bewust worden. Het zijn woorden die vandaag ook vaak gebruikt worden in een andere context.

Ontwaken zoals in ‘woke’: je bewust zijn van racisme, klimaatverandering of andere maatschappelijke problemen.

Ontwaken zoals in spiritueel ontwaken. Ikzelf ben (op een verwesterde manier) aangetrokken tot de filosofie van het Boeddhisme. Daarin is een ontwaakt of verlicht persoon iemand die de werking van zijn geest begrijpt (onder andere door meditatie) en daardoor het lijden kan opheffen dat onze geest veroorzaakt. In andere religies of filosofieën kan het betekenen dat je ‘de ware, diepere zin van het leven’ ontdekt en ernaar gaat leven.

Helaas zie ik het begrip tegenwoordig overal opduiken, wat mij betreft te pas maar vooral te onpas. ‘Word toch wakker!’ ‘Ik ben een heel bewust persoon' ’Moge de mensheid eindelijk wakker worden’…Ik lees daarbij heel vaak tussen de regels door (en soms minder tussen de regels maar vrij letterlijk): ‘in tegenstelling tot jullie allemaal, domme kloten’. Hoewel ik zelf dus een ‘fan’ ben van meditatie en mij zeker kan vinden in een aantal principes van het Boeddhisme, heeft ‘ontwaken’ bij mij hierdoor een wrange bijsmaak en klank gekregen.

Als ik ontwaak, is het nog steeds in mijn eigen waarheid. Als ik ‘bewust’ of ‘woke’ ben, mij verdiep in maatschappelijke problemen en er oog voor heb, is dat nog altijd binnen de contouren van mijn eigen interpretatie. Als ik me bewust word van de machinaties van mijn geest, mijn vooroordelen en misinterpretaties van de daden van anderen, is dat absoluut bevrijdend voor mezelf. Dat kan mijn lijden opheffen en van mij een gelukkig mens maken die weet wat ze wilt. Maar daarmee heb ik niet het recht gekregen het levenspad dat ik daaraan voor mezelf zal verbinden, aan anderen op te dringen.  

Vertel mij niet dat ik moet wakker worden in jouw waarheid. Zo werkt het niet. Het is teleurstellend voor mij wanneer ik zie dat bijvoorbeeld op social media mensen (die ik trouwens hoogacht, die ik heel graag heb, met wie ik bijvoorbeeld een interessante mindfulnesstraining heb doorlopen, die uberhaupt draait om bewustzijn en aandacht, of mensen van wie ik weet dat ze spirituele gelijkenissen met mij hebben) anderen aanmanen om dringend wakker te worden. Dat doet mij pijn. Zij die zo luid roepen dat zij wakker zijn, zullen mogelijk zelf nog heel hardhandig uit hun slaap ontwaken en er een dikke kater aan over houden.

Het belangrijkste aan daadwerkelijk ontwaken, is volgens mij: jezelf mild maar heel eerlijk aanschouwen. Je talenten zien maar evengoed je kleine kantjes. Jezelf graag zien maar begrijpen dat je nooit maar dan ook nooit de waarheid in pacht hebt. Inzicht hebben in het feit dat je gedrags- en gedachtenpatronen hebt. Dat je veronderstellingen hebt ten opzichte van de wereld en andere mensen die mogelijk totaal niet waar zijn maar gevormd zijn door je eigen levenservaringen. Blijvend nieuwsgierig zijn naar wat je drijft en naar wat anderen 'bezielt'. Voor jezelf opkomen, je eigen weg bewandelen  en in je kracht staan maar zonder anderen daarbij te kwetsen. In deze interpretatie (jawel, ook ik heb de waarheid uiteraard niet in pacht) schuilt in ontwaken net heel veel nederigheid.

Dat alles. Maar niet een ander jouw waarheid opleggen en dat dan ‘wakker’ noemen.  Wanneer ik droom, is dat levensecht. Ik denk niet: ‘oh, wat een nachtmerrie’ of ‘yes, dit is een leuke droom’. Zij die het hardst roepen wakker te zijn en iedereen aanmanen dat ook te doen, zijn mogelijk de laatsten die beseffen dat ze zelf nog diep, heel diep slapen.

Echt ontwaken? Daar ben je volgens mij een heel leven lang mee bezig en dat bazuin je niet rond. Ontwaken is een eeuwige wandeling op het levenspad met veel bochten en afslagen zonder pijltjes. Maar ach, weet ik veel.